W celu uzyskania dostępu do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych osoby nieubezpieczone mogą starać się o wydanie decyzji, potwierdzającej prawo do świadczeń opieki zdrowotnej na okres do 90 dni na podstawie art. 54 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 2008 Nr.164 poz. 1027 z późn. zm.).
Decyzja taka może zostać wydana po:
Objęcie prawem do świadczeń opieki zdrowotnej może nastąpić na wniosek osoby nieubezpieczonej a w sytuacjach nagłych na wniosek zakładu opieki zdrowotnej udzielającej świadczeń medycznych.
Zgodnie z obwiązującymi przepisami obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, podlegają m.in.:
Osobami podlegającymi obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, za które składki opłacają inne instytucje są także:
Osoby ubezpieczone maja obowiązek zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny którymi są:
Nieubezpieczeni rodzice dzieci do czasu rozpoczęcia realizacji obowiązku szkolnego mogą zgłosić się do Ośrodka Pomocy Społecznej a w przypadku dzieci realizujących obowiązek szkolny – do szkoły w której dziecko się uczy.
Szczegółowy katalog osób podlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego oraz wskazanie na kim ciąży obowiązek zgłoszenia i odprowadzenia składki na ubezpieczenie zdrowotne określa wyżej cytowana ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.